Nadużywanie medykamentów to nie tylko problem ulicy. Leki sprzedawane bez recepty, to rynek wart około 12 mld złotych, ponieważ Polacy lubią leczyć się na własną rękę. Najczęściej zażywane są popularne leki przeciwbólowe dostępne w sklepach i na stacjach benzynowych. Boli głowa – Apap, ćmi ząb – Ibuprom. Pomogło koleżance, mi też pomoże.
Lekarze informują: Leki pomagają nam zwyciężyć chorobę, ale zażywane niezgodnie z przepisaną przez lekarza dawką uzależniają i stanowią zagrożenie dla naszego zdrowia.

Barbiturany
Są to środki uspokajające i nasenne, takie jak fenobarbital, pentobarbital (np.Nembutal) oraz sekobarbital (np.Seconal). Wykorzystywane są w leczeniu stanów lękowych, zaburzeń snu oraz padaczce, jednak przyjęcie większej dawki niż przepisana przez lekarza może powodować problemy z oddychaniem (szczególnie jeżeli są mieszane z alkoholem). Nadmierne używanie barbituranów prowadzi do silnego uzależnienia, a uwolnienie się od nałogu musi odbywać się pod okiem lekarzy, najlepiej w wyspecjalizowanych ośrodkach.

Benzodiazepiny
Diazepam (np.Valium) oraz alprazolam (np.Xanax) to dwa przykłady benzodiazepin – środka uspokajającego, który pomaga w leczeniu stanów lękowych, ataków paniki oraz problemów ze snem. Lek sprawdza się dobrze i jest bezpieczniejszy niż barbiturany. Jednak nadużywanie również prowadzi do uzależnienia. Leki z tej grupy nie powinny być udostępniane innym. Są do wyłącznego użytku dla osoby, dla której zostały przepisane.

Tabletki nasenne
Jeżeli masz problem ze snem, to leki zawierające zolpidem (np.Noxizol), eszopiklon (np.Lunesta) lub zaleplon (np.Morfeo) mogą Ci pomóc. Jednak jeżeli będziesz ich używać dłużej niż przepisał lekarz, to możesz zacząć wierzyć, że są Ci niezbędna do snu. Choć nie są tak uzależniające jak inne leki nasenne, to i tak lekarze są zaniepokojeni coraz częstszym ich nadużywaniem.

Kodeina, morfina i oksykodon
Są to jedne z najczęściej nadużywanych przeciwbólowych leków na receptę z grupy opioidów. Wykorzystywane są do uśmierzania silnego i średniego bólu oraz przy dusznościach i kaszlu. Lekarze zazwyczaj przepisują morfinę (np.Sevredol) lub oksykodon (np.OxyContin) do silnego bólu, a słabszą kodeine (np.Nurofen Plus) do łagodniejszego bólu lub kaszlu. Opioidy należą do najbardziej uzależniających substancji znanych człowiekowi. Zależnie od metody podawania i częstotliwości uzależnienie psychiczne może pojawić się w krótkim czasie – nawet na przestrzeni kilku dni.

Hydrokodon
Jest to keton z grupy opioidów, stosowany jako lek przeciwbólowy i przeciwkaszlowy o działaniu podobnym do morfiny. Hydrokodon podawany doustnie ma około 1,5 razy silniejsze działanie od morfiny podawanej tą samą drogą. W połączeniu z paracetamolem jest sprzedawany jako np.Vicodin – lek od którego uzależnił się filmowy Dr House.

Metylofenidat
Działa stymulująco na ośrodkowy układ nerwowy. Używany jest w leczeniu ADHD i narkolepsji oraz przy wyprowadzaniu z narkozy. Ten związek chemiczny z grupy fenyloetyloamin w większych dawkach ma działanie euforyczne, zbliżone do amfetaminy, co może uzależniać psychicznie. Metylofenidat dostępny jest w Polsce jako Concerta oraz Medikinet.

Dekstrometorfan (DXM)
Nie tylko nadużywanie leków na receptę może stanowić problem. Dekstrometorfan jest częstym składnikiem leków na kaszel i przeziębienie sprzedawanym bez recepty, takich jak np. Gripex.

Jednak duże dawki tej substancji mogą wywoływać halucynacje i uczucie upojenia połączone z gadatliwością. Przedawkowanie leku może spowodować wymioty, przyśpieszony rytm serca, a w niektórych przypadkach nawet uszkodzenia mózgu. Nadużywanie DXM stało się popularne wśród nastolatków z racji łatwego dostępu do wszelkich syropów na kaszel.

Pseudoefedryna
Jest sympatykomimetykiem, obwodowo działa podobnie do adrenaliny, ośrodkowo o wiele słabiej stymulująco od efedryny i amfetaminy. Jest stosowana w leczeniu zapaleń górnych dróg oddechowych (zapalenie błony śluzowej nosa, zapalenie zatok) oraz w zapaleniu oskrzeli. Pseudoefedryna jest dobrym i skutecznym lekiem stosowanym w przeziębieniach (przeciwbólowy i łagodzący objawy). W preparatach bez recepty występuje pojedynczo lub w połączeniu z innymi lekami np. przeciwbólowymi (jak Paracetamol, Ibuprofen), przeciwhistaminowymi (jak cetyryzyna) i przeciwkaszlowymi (jak dekstrometorfan).

Od 1 lipca 2015 roku można kupić tylko jedno opakowanie dostępnego bez recepty leku zawierającego pseudoefedrynę, dekstrometorfan lub kodeinę. Co więcej, farmaceuta może wydać lek zawierający którąś z tych substancji tylko osobie pełnoletniej. Poza tym może odmówić jego sprzedaży, jeśli uzna, że lek może zostać wykorzystany w celach pozamedycznych lub spowodować zagrożenie dla zdrowia i życia. Warto wiedzieć, że tego typu specyfiki nie powinny być już dostępne w sklepach czy na stacjach benzynowych.

Jeżeli martwisz się, że ktoś kogo kochasz nadużywa leków, to czasami najlepszą metodą jest po prostu bezpośrednio zapytać. Zwracaj także uwagę na wszelkie oznaki przemocy, zmiany w zachowaniu oraz sprawdzaj domową apteczkę.
Duża część młodzieży i dzieci uważa, że leki kupione w aptece i trzymane w domu są „bezpieczne” i można je zażywać swobodnie. Porozmawiaj ze wszystkimi domownikami i wytłumacz jakie istnieje ryzyko przedawkowania leków. Dobrze jest także co jakiś czas sprawdzać domową apteczkę i nie trzymać leków nie używanych i przeterminowanych.

aleastudio