Przyjęło się mianem „reumatyzmu” określać każde schorzenie dotyczące stawów. W rzeczywistości
jednak dolegliwości bólowe w obrębie układu kostno-stawowego mogą mieć bardzo wiele przyczyn,
od urazowych, poprzez przeciążenia, po etiologię zapalną, typową dla chorób stricte reumatycznych.
– Jakakolwiek jednak nie byłaby przyczyna bólu i dysfunkcji w obrębie narządu ruchu, należy
przyswoić pewien zestaw ogólnych zasad, które może stuprocentowo nie zapobiegną, ale pozwolą
zmniejszyć prawdopodobieństwo lub opóźnić wystąpienie objawów, a w rozwiniętej chorobie w
pewnym stopniu je łagodzić – mówi lek. Justyna Grzebyk współpracująca z ośrodkiem Villa Carpatia
w Żołyni.
Aktywność fizyczna
Zdaniem naszego rozmówcy, ważna jest zatem przede wszystkim aktywność fizyczna. – Warto
pamiętać, że przy regularnych ćwiczeniach nasze możliwości będą stopniowo rosły. Narząd
nieużywany zanika i vice versa. Ćwiczenia pozwalają wzmocnić mięśnie i aparat więzadłowy stawów,
rozruszać sztywne i zastane po okresie nieaktywności kończyny oraz zapobiegają powstawaniu
przykurczy (w rozwijającej się chorobie stawów), a zatem zmniejszają tempo lub hamują proces
pogorszenia sprawności. I nie chodzi tu bynajmniej o to, żeby zmierzać w stronę kulturystyki i
przesadnego budowania masy mięśniowej – zbyt forsowny trening sam w sobie może grozić
przeciążeniem, a i osoba mająca problem ze stawami będzie miała zwyczajnie bólowe ograniczenie
w zakresie pewnych aktywności – tłumaczy lek. Justyna Grzebyk. Ważne jest, żeby znaleźć sport
sprawiający nam przyjemność – czy będzie to spacer, czy ćwiczenia rozciągające, czy pływanie –
dodatkowo zmotywuje nas to do regularnego jego uprawiania.
Redukcja masy ciała
Ściśle związana z aktywnością fizyczną – choć trudniejsza do wypracowania – jest redukcja masy
ciała. Wiadomo, cały ciężar naszej osoby spoczywa na stawach – warto więc zadbać, żeby nie były
one nadmiernie obciążone. A zatem kolejny punkt to dieta. – Zbilansowana, bogata w wapń,
dostosowana do trybu życia, sprzyjająca raczej utrzymaniu masy ciała lub jej redukcji, a nie
stwarzaniu dodatniego bilansu energetycznego. Osobnym tematem są specjalistyczne zalecenia
dietetyczne przy konkretnych schorzeniach, jak np. dieta stosowana w dnie moczanowej:
wykluczenie podrobów, nasion roślin strączkowych – zawarte w nich puryny sprzyjają wytrącaniu się
kryształów kwasu moczowego w stawach, co skutkuje dolegliwościami bólowymi – mówi lekarz.
Dbać o stawy
Zdaniem lekarzy, już od dzieciństwa możemy starać się zapobiegać schorzeniom stawów, m.in.
korygując wady postawy u dzieci czy szybko usuwając źródła zakażeń.
Pilnujmy też, aby nie obciążać nadmiernie stawów, szczególnie kolanowych i biodrowych, np. dobrze
jest unikać długotrwałych jednostronnych pozycji ciała, a także jednostajnego ruchu, podnoszenia
ciężarów, a jeżeli jest to konieczne, robimy to tylko z przysiadu. Prostujmy plecy przy wykonywaniu
wszelkich prac domowych. Nie narażajmy też stawów na urazy, ponieważ z biegiem lat mogą stać się
one przyczyną wielu dolegliwości.
Podczas odpoczynku
Według naszej rozmówczyni, należy też wspomnieć o działaniach bardziej statycznych. Czasem
trzeba też odpocząć i zadbać o odpowiednią jakość tego odpoczynku – a więc pozycję podczas
siedzenia przy biurku czy w fotelu (plecy prosto, stopy spoczywają na podłodze, ustawienie ekranu
tak, żeby nie wymuszał pochylenia czy nadmiernego odginania głowy), ale także podczas snu –
preferowane są materace raczej twardsze i stabilizujące, a nie takie, w których się zapadamy, oraz
np. wyprofilowane poduszki, które pomogą uniknąć dolegliwości bólowych kręgosłupa szyjnego.
– Na koniec wypada wspomnieć o zachowaniu czujności i nielekceważeniu pierwszych objawów,
ponieważ wczesne rozpoznanie choroby i stosowanie się do zaleceń lekarza może zapobiec
progresji zmian zwyrodnieniowych czy zapalnych w obrębie układu ruchu – konkluduje lek. Justyna
Grzebyk.
Czy wiesz, że…
Stawy nie są częścią kości, lecz specjalnym połączeniem przynajmniej dwóch kości, dzięki któremu
możliwe jest poruszanie się jednej wstosunku do drugiej. Zginanie ręki, obracanie nadgarstka, praca
na klawiaturze komputera – wykonywanie tych wszystkich czynności umożliwiają nam właśnie stawy.
Powierzchnia stawowa to gładka powierzchnia kości przybierająca różny kształt w zależności od
wykonywanego w danym stawie ruchu.
Torebka stawowa to naturalna osłonka stawu, która łączy powierzchnie stawowe. Składa się ona z
dwóch warstw: błony włóknistej, która swoją grubością determinuje zakres możliwych ruchów, i błony
maziowej, która odpowiada za tworzenie mazi stawowej wypełniającej jamy stawowe – czyli
przestrzenie między bliskimi sobie powierzchniami stawowymi.
Źródło: https://sklep.naszdziennik.pl https://www.szlachetnezdrowie.pl
Anna Zalech „Nasz dziennik” Czwartek, 14 listopada 2019, Nr 264 (6620) – Szlachetne zdrowie