Kleszczowe zapalenie mózgu to zespół neurologicznych komplikacji występujących po zakażeniu flawiwirusami przenoszonymi przez kleszcze. Źródłem infekcji może być ukąszenie przez zakażonego kleszcza lub spożycie niepasteryzowanego mleka zakażonego zwierzęcia.

Okres wylęgania choroby wynosi od 7 do 14 dni.
Pierwotne zakażenie w większości przebiega bezobjawowo lub ma charakter grypopodobny. Druga faza zakażenia (zajęcie ośrodkowego układu nerwowego) ma miejsce w 7-14 dni po wystąpieniu objawów grypopodobnych. Zajęcie ośrodkowego układu nerwowego przez wirusa może wywoływać zapalenie rdzenia kręgowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych lub zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych.

Występowanie

W Polsce liczbę zachorowań na pełnoobjawowe kleszczowe zapalenie mózgu szacuje się na 150 do ponad 250 przypadków rocznie. Sezonowość zachorowań wiąże się okresami aktywności kleszczy. W Europie kraje występowania to Austria, Litwa, Estonia, Czechy Łotwa, Rosja, Niemcy, Słowenia, Węgry, Szwecja i Szwajcaria. Natomiast w Azji kleszczowe zapalenie mózgu grozi nam w Chinach, Mongolii, Korei Południowej i Japonii

Szczepionki

Dostępne są inaktywowane szczepionki przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu. Zaszczepienie zimą lub wczesną wiosną zapewnia ochronę już od początku aktywności kleszczy (od kwietnia do października). Szczepienie obejmuje podanie trzech dawek miesiąc do trzech miesięcy po pierwszej dawce – druga, a następnie po dziewięciu do dwunastu miesięcy trzecia dawka co najmniej na trzy tygodnie przed planowanym wyjazdem. Dawkę przypominającą należy przyjmować co trzy lata.

Po podaniu szczepionki mogą występować  niepożądane odczyny poszczepienne, głównie o charakterze miejscowym.