1. Program profilaktyki zakażeń wirusami brodawczaka ludzkiego (HPV) na terenie Gminy Miasta Gdańska na lata 2019 – 2025

CO WIESZ O HPV…

HPV to skrót angielskiej nazwy wirusa brodawczaka ludzkiego (Human PapillomaVirus).

Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) należy do wirusów DNA z rodziny Papillomaviridae, do której należy ponad 200 typów tego wirusa. Trzydzieści typów HPV ma powinowactwo do nabłonka narządów płciowych, z czego 15 to typy rakotwórcze, do których należą: HPV16, HPV18, HPV31, HPV33, HPV52, HPV58, HPV35, HPV59, HPV56, HPV39, HPV51, HPV73, HPV68 i HPV66. Typy HPV16 i HPV18 odpowiadają razem za ponad 70% przypadków raka szyjki macicy, przy czym najczęstszą przyczyną jest zakażenie wirusem HPV16.

Źródłem zakażenia tym wirusem jest człowiek, a zakażenie następuje przez kontakt skórny lub w trakcie stosunku płciowego. Użycie prezerwatywy nie chroni w pełni przed zakażeniem, lecz zmniejsza jego ryzyko. Około 50–80% kobiet i mężczyzn ulega zakażeniu HPV w okresie całego życia, ale ponad 80% infekcji ustępuje samoistnie. Największe ryzyko zakażenia występuje w pierwszych latach aktywności seksualnej. Wykazano, że do ponad 40% zakażeń dochodzi w okresie 24 miesięcy po inicjacji seksualnej. W ciągu całego życia istnieje ryzyko wielokrotnego zakażenia się wirusem HPV, w tym także typem uprzednio wyeliminowanym. Część z tych zakażeń nie kończy się usunięciem wirusa, ale przechodzi w postać przetrwałą, utrzymując się ponad 2 lata. U niewielkiego odsetka kobiet dochodzi do zmian dysplastycznych nabłonka szyjki macicy. Mężczyźni mogą być nosicielami wirusa HPV, ale też chorują na raka odbytu, raka głowy i szyi , raka prącia. Na podstawie badań klinicznych już kilka lat temu rozszerzono wskazania kliniczne szczepionek przeciw HPV również o chłopców. Szczepienia są najskuteczniejsze, kiedy są podawane nastolatkom, ale młodzi mężczyźni też mogą być szczepieni. Szczepienia chłopców chronią również pośrednio kobiety, które w ten sposób unikną zakażenia wirusem od mężczyzn.

Obecność wirusa HPV jest warunkiem koniecznym dla rozwoju raka szyjki macicy. Jest to jedna z czterech najczęściej występujących, kobiecych chorób nowotworowych. Chorobę tą codziennie diagnozuje się u 1300 kobiet na całym świecie. Co roku z powodu raka szyjki macicy umiera na naszym globie ponad ćwierć miliona kobiet. W Europie każdego roku rozpoznaje się około 60 000 nowych przypadków raka szyjki macicy, a w Polsce diagnozę tej choroby słyszy każdego roku około 4 tysiące kobiet. Polska należy do krajów o największej liczbie zakażeń wirusem HPV w Europie. Corocznie umiera u nas 60% kobiet chorujących na raka szyjki macicy, co sprawia, że umieralność z powodu nowotworów szyjki macicy jest w naszym kraju o 70% wyższa niż przeciętna dla krajów Unii Europejskiej.

Najbardziej efektywną formą zapobiegania zakażeniom tym wirusem są szczepienia, określane jako profilaktyka pierwotna. Istotnym instrumentem profilaktyki są także powszechne, przesiewowe badania cytologiczne kobiet, określane jako profilaktyka wtórna. W krajach prowadzących aktywną profilaktykę tej choroby liczba zachorowań na raka szyjki macicy zmniejszyła się o 80%.

Do kogo skierowany jest program profilaktyki zakażeń HPV

Rekomendowany wiek przeprowadzenia profilaktyki pierwotnej to 12-14 lat, a więc okres poprzedzający inicjację seksualną. Liczne badania kliniczne potwierdziły zarówno skuteczność jak i bezpieczeństwo szczepień. Szczepienia zapewniają długą, wieloletnią odporność na zakażenia wirusem HPV. Niepożądane odczyny poszczepienne po podaniu szczepionek przeciw zakażeniom HPV obejmują:
•        odczyny miejscowe – ból, zaczerwienienie, obrzęk i świąd;
•        odczyny ogólne – bóle mięśni, głowy i zmęczenie;
oraz bardzo rzadko objawy alergiczne i objawy ze strony układu pokarmowego.

W Polsce szczepienie przeciw zakażeniom HPV należą do grupy szczepień zalecanych, co oznacza, że obowiązkiem lekarza jest poinformowanie pacjenta lub jego opiekunów o możliwości skorzystania z takiej profilaktyki.

W roku 2019 Urząd Miasta Gdańska uchwałą z 27 czerwca 2019 ogłosił realizację programu profilaktyki zakażeń wirusami brodawczaka ludzkiego (HPV) na lata 2019-2025, w ramach którego planowane jest wyszczepienie ok. 9000 uczestnikóww latach 2022-2025 – dziewcząt i chłopców- w przedziale wiekowym 12-14 lat.

2. Program profilaktyki raka szyjki macicy w Gdańsku

Rak szyjki macicy jest szóstym, co do częstotliwości nowotworem u kobiet w Polsce – stanowi 4,4% nowotworów u kobiet. Rocznie ok. 1 730 kobiet umiera z tego powodu.
Przychodnia Św. Ojca Pio w Gdańsku zaprasza wszystkie panie w wieku od 25 do 59 roku życia do przeprowadzenia badań przesiewowych w kierunku wykrycia raka szyjki macicy.

Cel programu profilaktyki raka szyjki macicy

Celem realizacji programu jest zmniejszenie wskaźnika umieralności kobiet na raka szyjki macicy do poziomu osiągniętego w przodujących w tym zakresie krajach Unii Europejskiej. W szczególności poprzez wykrywanie stanów przed rakowych oraz podniesienie poziomu wiedzy kobiet na temat profilaktyki raka szyjki macicy.

Opis realizacji programu raka szyjki macicy w Przychodni Św. Ojca Pio w Gdańsku
Badania przesiewowe w kierunku wykrycia raka szyjki macicy polegają na wykonaniu badań cytologicznych wymazów z ujścia zewnętrznego kanału i z tarczy szyjki macicy. Skryning cytologiczny ze względu na wysoką skuteczność, jest najpopularniejszą metodą badań przesiewowych. W wyniku przeprowadzenia badania cytologicznego można wykryć zmiany przedrakowe i raka we wczesnym okresie zaawansowania choroby. Badania przeprowadzone będą raz na 3 lata, a u kobiet obciążonych czynnikami ryzyka (zakażonych wirusem HIV, przyjmujących leki immunosupresyjne, zakażonych HPV – typem wysokiego ryzyka) – co 12 miesięcy.

W przypadku stwierdzenia zmian o charakterze dysplastycznym należy w celu weryfikacji wstępnego rozpoznania wykonać badanie kolposkopowe z celowanym pobraniem wycinków do badania histopatologicznego.

Główne czynniki ryzyka raka szyjki macicy
• infekcje wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV),
• wiek (zachorowalność zwiększa się wraz z wiekiem, szczyt zachorowań przypada pomiędzy 45 a 55 rokiem życia),
• wczesne rozpoczęcie życia seksualnego,
• duża liczba partnerów seksualnych,
• duża liczba porodów,
• niski status społeczny i ekonomiczny,
• palenie papierosów,
• stwierdzona wcześniej zmiana patologiczna w badaniu cytologicznym,
• partnerzy seksualnie niemonogamiczni, z infekcją HPV (ryzyko zachorowania wzrasta 20-krotnie).
Niezbędnym warunkiem efektywności skryningu cytologicznego jest jego masowość, szacuje się bowiem, że dopiero przy objęciu badaniami przesiewowymi 75% populacji można uzyskać 25% spadek umieralności. Badania naukowe dowodzą, iż 1,5% – 2% rozmazów cytologicznych prezentuje nieprawidłowości wymagające dalszych procedur diagnostycznych.
Więcej informacji oraz rejestracja do programu profilaktyki raka szyjki macicy w recepcji Przychodni Św. Ojca Pio w Gdańsku.

3. Program profilaktyki chorób układu krążenia w Gdańsku

Program kierowany jest do osób, które
• w tym roku kalendarzowym mają 35, 40, 45, 50, 55 lat
• są obciążone czynnikami ryzyka (palenie tytoniu, nadciśnienie tętnicze krwi, zaburzenia gospodarki lipidowej, niska aktywność ruchowa, nadwaga i otyłość, upośledzona tolerancja glukozy, nadmierny stres, nieracjonalne odżywianie się, wiek,)
• u których nie została dotychczas rozpoznana choroba układu krążenia
• które w okresie ostatnich 5 lat nie korzystały ze świadczeń udzielanych w ramach programu profilaktyki CHUK także u innych świadczeniodawców
Świadczenia w ramach programu udzielane są bez skierowania, przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, do którego ubezpieczony jest zadeklarowany.
Lekarz przeprowadza wywiad z pacjentem oraz kieruje go na badania pozwalające określić kategorię ryzyka choroby układu krążenia.
Karta badania profilaktycznego obejmuje takie informacje, jak:
• obciążenia rodzinne (zawał serca, udar mózgu u ojca przed 55 r.ż.; u matki przed 60 r.ż.)
• palenie papierosów
• przyjmowanie leków hipotensyjnych, hipolipemizujących (satyna, fibrat)
• wykonywanie ćwiczeń fizycznych trwających powyżej 30 minut
• wyniki badania fizykalnego
• wynik oceny BMI
• pomiary ciśnienia tętniczego
• wyniki badań biochemicznych: cholesterol całkowity, cholesterol HDL, cholesterol LDL, trójglicerydy, glukoza na czczo
Na tej podstawie lekarz dokonuje oceny ryzyka chorób układu krążenia oraz wskazuje zalecenia dla pacjenta: edukację lub dalszą diagnostykę i leczenie w poradni specjalistycznej
Czynniki ryzyka i podział na kategorie ryzyka chorób układu krążenia
• płeć męska oraz kobiety po menopauzie
• mężczyźni > 45 lat, kobiety > 55 lat
• palenie tytoniu powyżej 1 papierosa dziennie
• nadciśnienie tętnicze
• zaburzenia lipidowe: stężenie cholesterolu całkowitego, triglicerydów
• cukrzyca
• otyłość
• mała aktywność fizyczna (np. spacery, marsze, bieganie, jazda na rowerze, pływanie, aerobik) rzadziej niż 3 razy w tygodniu po 30 minut
Ryzyko łagodne – osoby bez obecnych czynników ryzyka innych niż wiek i płeć
Ryzyko umiarkowane – osoby z obecnością 3 i mniej czynników ryzyka, ale bez cukrzycy, choroby niedokrwiennej serca i innych chorób układu krążenia
Ryzyko duże – osoby z obecnością 4-5 czynników ryzyka innych niż wiek i płeć, ale bez cukrzycy, choroby niedokrwiennej serca i innych chorób układu krążenia
Ryzyko bardzo duże – osoby z obecnością powyżej 5 czynników ryzyka, osoby z cukrzycą, chorobą niedokrwienną serca i innymi chorobami układu krążenia
Oddziałując na czynniki ryzyka można uzyskać obniżenie zachorowalności i umieralności z powodu chorób układu krążenia.

Cele ogólne i szczegółowe programu:

Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów w Polsce i na świecie. Umieralność w Polsce z tego powodu należy do najwyższych w Europie. Badania epidemiologiczne i socjomedyczne pokazują, że ważną rolę w rozwoju chorób układu krążenia odgrywają niektóre wzorce zachowań składające się na współczesny styl życia – czynniki ryzyka.
• cel główny: obniżenie o ok. 20 % zachorowalności i umieralności z powodu chorób układu krążenia populacji objętej programem poprzez wczesne wykrywanie, redukcję występowania i natężenia czynników ryzyka,
• cele dodatkowe:
– zwiększenie wykrywalności i skuteczności leczenia chorób układu krążenia,
– wczesna identyfikacja osób z podwyższonym ryzykiem chorób układu krążenia,
– promocja zdrowego stylu życia: niepalenia, prawidłowego odżywiania się, aktywności fizycznej.
Źródło: www.nfz-gov.pl

Więcej informacji oraz rejestracja do Programu profilaktyki gruźlicy w recepcji
Przychodni Św. Ojca Pio w Gdańsku.

4. Program profilaktyki gruźlicy w Gdańsku

Kryteria kwalifikacji do programu profilaktyki gruźlicy

1. Osoby dorosłe, które dokonały wyboru pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej, nieposiadające w dotychczasowym wywiadzie rozpoznanej gruźlicy, w tym:

• osoby, które miały bezpośredni kontakt z osobami z już rozpoznaną gruźlicą, lub

• osoby, u których stwierdza się przynajmniej jedną z następujących okoliczności:

o długotrwałe bezrobocie,
o niepełnosprawność,
o długotrwałą chorobę,
o uzależnienie od substancji psychoaktywnych,
o bezdomność.

2. Pisemne oświadczenie świadczeniobiorcy, z którego wynika, że w okresie ostatnich 24 miesięcy nie podlegał on badaniu ankietowemu pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej w ramach programu profilaktyki gruźlicy (także u innych świadczeniodawców).
Więcej informacji oraz rejestracja do Programu profilaktyki gruźlicy w recepcji
Przychodni Św. Ojca Pio w Gdańsku.

5. Program bezpłatnych szczepień przeciwko grypie dla mieszkańców powyżej 65 r.ż. w Gdańsku

Zadanie nr 1 – ”Zaszczep się przeciwko grypie , a będziesz się cieszył jesienią życia” ma na celu poprawę jakości życia mieszkańców Gdańska poprzez zwiększenie dostępności do bezpłatnych szczepień , zmniejszenie zachorowalności w sezonie oraz wystąpienia powikłań pogrypowych w późniejszym czasie, ograniczenie liczby hospitalizacji a także w konsekwencji zmniejszenie liczby zgonów. Adresatami programu są mieszkańcy Gdańska powyżej 65 r.ż. Program jest kontynuacją programu profilaktycznego o tej samej nazwie z lat ubiegłych, cieszącego się znacznym zainteresowaniem docelowej populacji.
Szczepienia to najbardziej skuteczny sposób zapobiegania infekcjom i powikłaniom
spowodowanym przez wirusa grypy, przemawiają za tym m.in. następujące fakty:
1. Wśród zdrowych osób dorosłych, szczepionki przeciw grypie mogą zapobiec od 70% do
90% zachorowań na grypę, natomiast wśród osób starszych szczepionka zmniejsza ryzyko
wystąpienia ciężkich powikłań nawet o 60%, zgonów zaś o 80%.
2. Prawie 90% zgonów z powodu grypy i jej powikłań występuje u osób po 60 roku życia.
3. Aktualnie brak jest refundowanych masowych szczepień przeciw grypie w ramach
powszechnego kalendarza szczepień ochronnych.
4. Wdrożenie ww. programu szczepień przeciwko grypie spotęguje dostępność do
szczepionki, co poprawi stan zdrowia lokalnej społeczności.
5. WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) zaleca szczepienia grupom osób według
pierwszeństwa m.in. osobom starszym.
6. Aktualne priorytety zdrowotne obejmują m.in.: zwiększenie skuteczności zapobiegania
chorobom zakaźnym i zakażeniom ujęte jako cel strategiczny Urzędu Miasta Gdańsk
7. W populacji osób po 65 r. ż. zaleca się podawanie szczepionki od września do
listopada.
W Polsce najwięcej zachorowań na grypę notuje się od stycznia do marca. Dlatego
też uzasadnione jest szczepienie w sezonie grypowym, kiedy stwierdza się krążenie wirusa w
populacji, ponieważ działanie ochronne ujawnia się już po 7-10 dniach.
Według danych Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Gdańsku liczba zachorowań na grypę w latach 2014-2016 wśród mieszkańców Gdańska powyżej 65 r. ż. wyniosła:
w 2014 r.- 12 863, w 2015 r. 13 112, w 2016 r. 13 416

Przedstawione powyżej fakty potwierdzają celowość wdrożenia programu szczepień
przeciwko grypie w grupie wiekowej 65+, zarówno ze względów ekonomicznych jak i epidemiologicznych. Przeprowadzenie bezpłatnej profilaktyki szczepień prawdopodobnie
skłoni osoby powyżej 65 roku życia do szczepień, które ze względu na swoje niskie zasoby
finansowe (emerytury i renty) miały tą możliwość ograniczoną. Osoby starsze zamieszkują
często ze swoimi rodzinami, opiekują się wnukami. Wdrażając program szczepień
profilaktycznych zapobiegamy zachorowaniom i chronimy przed ciężkimi powikłaniami
pogrypowymi zarówno osoby szczepione jak i całe rodziny, co prowadzi do korzyści dla
mieszkańców Miasta Gdańsk.
Badania naukowe wskazują na dużą skuteczność i wysoką jakość dostępnych na rynku
szczepionek, które mogą w znacznym stopniu przyczynić się do spadku liczby zgonów osób
dorosłych wywołanych zachorowaniami na grypę, natomiast wśród osób starszych
szczepionki zmniejszają występowanie ciężkich powikłań pogrypowych oraz zgonów.

Zapraszamy wszystkich mieszkańców Gdańska na bezpłatne szczepienia p/ grypie. Akcja rozpoczyna się we wrześniu każdego roku. Ilość miejsc ograniczona.