Jest ostrą chorobą zakaźną wywoływaną przez pałeczki duru brzusznego Źródłem zakażenia jest zakażony objawowo bądź bezobjawowo człowiek. Materiałem zakaźnym jest przede wszystkim kał, rzadziej mocz. Dur brzuszny szerzy się głównie przez wodę i żywność zanieczyszczone wydalinami zakażonych ludzi. Możliwe jest także zakażenie bezpośrednie od zakażonego człowieka.
Okres wylęgania choroby wynosi od 1 do 3 tygodni, najczęściej 10-14 dni.
Objawy
Objawy duru brzusznego obejmują: narastającą gorączkę, której towarzyszy ogólne osłabienie, ból głowy, zaparcia, wzdęcia, bezsenność, czasami biegunka. Mogą wystąpić zwolnienie tętna, apatia, spowolnienie ruchowe, powiększenie wątroby i śledziony, kaszel. W przebiegu duru brzusznego może dojść do szeregu powikłań, takich jak zapalenie pęcherzyka żółciowego, uszkodzenia wątroby, odoskrzelowe zapalenia płuc, uszkodzenia mięśnia sercowego, zakrzepowego zapalenia żył, zapalenia dróg moczowych, zapalenia stawów i kości, zapalenia opon-mózgowo-rdzeniowych i mózgu. Śmiertelność u osób nieleczonych wynosi 10%, a u osób leczonych antybiotykami poniżej 2%.
Występowanie
W Polsce zapadalność na dur brzuszny od wielu lat utrzymuje się na niskim poziomie (poniżej 0,1 na 100 000 mieszkańców). Rocznie notuje się nie więcej niż kilka przypadków nowych zachorowań. Na świecie roczna liczba zachorowań wynosi obecnie 16-33 milionów, a liczbę zgonów ocenia się na około 500 000. Najwięcej zachorowań odnotowuje się w rejonach Azji Południowej i Wschodniej, Afryce oraz Ameryce Środkowej i Południowej.
Szczepionka
Dostępne są dwa rodzaje szczepionek przeciw durowi brzusznemu: inaktywowane zawierające całe komórki pałeczek duru brzusznego oraz polisacharydowe zawierające oczyszczony polisacharyd otoczkowy pałeczek duru brzusznego. Szczepienia przeciw durowi brzusznemu są zalecane: pracownikom służb komunalnych, osobom wyjeżdżającym do krajów, gdzie dur brzuszny występuje endemicznie i w sytuacji zagrożenia epidemicznego do masowych szczepień. Przechorowanie duru brzusznego ani szczepienie nie dają odporności na całe życie. Po podaniu szczepionki odporność utrzymuje się 3-5 lat.
Skuteczność i bezpieczeństwo
Przechorowanie duru brzusznego ani szczepienie nie dają odporności na całe życie. Po podaniu szczepionki odporność utrzymuje się 3-5 lat.
Przeciwwskazania
Przeciwwskazaniami do szczepień przeciw durowi brzusznemu są nadwrażliwość na którykolwiek ze składników szczepionki, ostra infekcja z gorączką, choroba przewlekła w okresie zaostrzenia.
Działania niepożądane
Po podaniu szczepionki przeciw durowi brzusznemu mogą wystąpić niepożądane odczyny poszczepienne pod postacią ustępujących odczynów miejscowych w miejscu podania tj. zaczerwienienie, bolesny obrzęk lub odczynów ogólnych tj. gorączka, bóle głowy, bóle mięśniowe, złe samopoczucie. Odczyny niepożądane występują rzadziej po podaniu szczepionki polisacharydowej.