Odra jest ostrą choroba zakaźną wywoływaną przez wirus odry, której źródłem zakażenia jest chory człowiek. Zakażenie szerzy się głównie drogą kropelkową oraz przez bezpośrednią styczność z wydzieliną z jamy nosowo-gardłowej lub moczem chorej osoby.
Okres wylęgania wynosi najczęściej od 10 do 12 dni.
Objawy
Objawy występują po 10-12 dniach od infekcji. Na 2 – 4 dni przed pojawieniem się charakterystycznej wysypki występuje gorączka, złe samopoczucie, zapalenie spojówek, katar, kaszel. Do najczęstszych powikłań zaliczamy zapalenie ucha środkowego, biegunkę, zapalenie płuc. Jeśli odra przebiega bez powikłań, w ciągu 2-5 dni po wystąpieniu wysypki następuje okres zdrowienia.
Występowanie
Zachorowania były powszechne przed wprowadzeniem szczepień. Epidemie występowały co 2 – 3 lata. Szczepionkę przeciwko różyczce podaje się w postaci skojarzonej ze szczepionką chroniąca przed odrą i różyczką (MMR). Szczepionka jednoskładnikowa przeciwko tej chorobie nie jest dostępna. Maksymalną ochronę zapewnia podanie dwóch dawek szczepionki. Pierwszą dawkę podaje się w 12-15 miesiącu życia, a drugą uzupełniającą – w 10 roku życia.
Szczepionka
Obecnie w Polsce dostępna jest skojarzona szczepionka zawierająca żywe, atentowane (osłabione) wirusy odry, świnki i różyczki (szczepionka popularnie nazywana MMR) lub wirusy odry, świnki, różyczki i ospy wietrznej (szczepionka MMR-V). Podanie tych szczepionek wywołuje odporność przeciw odpowiednio trzem i czterem chorobom zakaźnym.
Skuteczność szczepionek MMR i MMR-V jest bardzo wysoka. Po otrzymaniu dwóch dawek szczepionki MMR lub MMR-V co najmniej 96% (86%-100%) dzieci jest chronionych przed zachorowaniem na odrę.
Skuteczność i bezpieczeństwo
Szczepionka typu MMR jest szczepionką bezpieczną i skuteczną. Po jej podaniu mogą wystąpić odczyny miejscowe, tj. ból w miejscu podania, zaczerwienienie lub obrzęk. Ogólne odczyny poszczepienne zależą od wieku szczepionej osoby. U dzieci może pojawić się łagodne powiększenie węzłów chłonnych, podwyższona temperatura i wysypka. U dorosłych mogą dodatkowo wystąpić bóle stawów
Przeciwwskazania
Przeciwwskazania do stosowania szczepionki MMR to przede wszystkim: uczulenie na którykolwiek składnik preparatu, stwierdzona reakcja nadwrażliwości po wcześniejszym szczepieniu, ciąża, gorączka, przyjmowanie leków zmniejszających aktywność układu odpornościowego oraz choroby krwi i nowotwory.