CHOROBY NEREK
ROZMOWA z dr hab. Katarzyną Madziarską z Kliniki Nefrologii i Medycyny Transplantacyjnej Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu
Schorzenia nefrologiczne to szereg chorób, którymi objęty jest cały układ moczowy. Najczęściej występujące to?
– Ostre uszkodzenie nerek, przewlekła choroba nerek, kłębuszkowe zapalenie nerek, śródmiąższowe zapalenie nerek (zarówno infekcyjne, jak i nieinfekcyjne), kamica nerkowa, infekcje górnych i dolnych dróg moczowych, wady rozwojowe, wady genetycznie uwarunkowane (w tym m.in. zwyrodnienie wielotorbielowate nerek), nowotwory nerek.
Czy znane są czynniki powodujące choroby nerek?
– Choroby nerek mogą mieć liczne przyczyny. Do uszkodzeń nerek może dochodzić m.in. w przebiegu źle leczonej cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, kamicy nerkowej, chorób autoimmunologicznych, w wyniku stosowania leków nefrotoksycznych, w tym niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), infekcji ogólnych i dotyczących układu moczowego, otyłości.
Pierwsze objawy, na które powinniśmy zwrócić uwagę, by ustrzec się groźnych powikłań?
– Z uwagi na różnorodność schorzeń możemy mówić o bardzo niecharakterystycznych objawach, które często początkowo uchodzą uwadze pacjentów, np. łatwe męczenie się, duszności, brak apetytu, nudności, osłabienie. Są także ostrzejsze dolegliwości, takie jak: kolka nerkowa, objawy dyzuryczne, zmiana ilości lub zabarwienia oddawanego moczu, gorączka, obrzęki, bóle okolicy lędźwiowej. One sprawiają, że pacjenci zgłaszają się do lekarza szybciej. Należy podkreślić, że niepokojące objawy kliniczne powinny zawsze skłonić do wykonania badań, które mogą wykazać uszkodzenie nerek.
Istnieje wiele badań diagnostycznych, które pomogą rozpoznać chorobę i wdrożyć leczenie.
– Do podstawowych badań należą badania biochemiczne krwi (morfologia krwi, kreatynina, wskaźnik filtracji kłębuszkowej – eGFR, mocznik, kwas moczowy, elektrolity – sód, potas, wapń, fosfor, glukoza) i moczu (badanie ogólne, posiew, oznaczenie wskaźnika albumina/kreatynina – UACR). Uzupełnieniem badań biochemicznych są badania obrazowe – USG jamy brzusznej, angio-TK, angio-MR, renografia.
Do bardziej zaawansowanych badań, które pogłębiają specjalistyczną diagnostykę, należy zaliczyć biopsję nerki, którą wykonujemy, jeśli są ku temu wskazania. Najczęściej w przypadku kłębuszkowego zapalenia nerek.
Najbardziej niepokojące symptomy, które powinny skłonić nas do natychmiastowego odwiedzenia lekarza?
– Na pewno nie można zignorować problemów z oddawaniem moczu. Zmniejszenie lub zwiększenie jego ilości, trudności w oddawaniu moczu, bolesność przy mikcji, zmiana zabarwienia moczu – to objawy, które powinny nas zaalarmować. Jeśli zaobserwujemy u siebie obrzęki, łatwe męczenie, duszność, podwyższoną temperaturę, to również nie powinno pozostać bez naszej odpowiedniej reakcji, ale powinno skłonić nas do wykonania odpowiednich badań wskazujących na przyczynę dolegliwości.
W jaki sposób możemy sami zmniejszyć ryzyko poważnych zachorowań?
– Przede wszystkim powinniśmy wykonywać regularnie badania biochemiczne krwi i moczu, kontrolować wartości ciśnienia tętniczego krwi, nie nadużywać leków przeciwbólowych, ostrożnie stosować suplementy diety (najlepiej po konsultacji z lekarzem), prowadzić prozdrowotny tryb życia.
Należy też odpowiednio leczyć choroby współistniejące, do których należą m.in.: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, choroby układu sercowo-naczyniowego. Istotne jest również, aby wszystkie leki dawkować w oparciu o aktualną wartość kreatyniny w surowicy i wskaźnik eGFR.
W okresie wzmożonych infekcji spowodowanych koronawirusem stawiamy pytanie, jak groźny jest on dla nerek. Czy może powodować schorzenia i powikłania układu moczowego?
– Niestety tak. Infekcja koronawirusem SARS-CoV-2, powodująca chorobę COVID-19, powoduje uszkodzenie wielu narządów, w tym również nerek.
Koronawirus może prowadzić do ostrego uszkodzenia nerek, łącznie z utratą ich funkcji, wymagającego leczenia hemodializami. Infekcja może także wpłynąć na przyspieszenie progresji przewlekłej choroby nerek. Ponadto objawy występujące u pacjentów z COVID-19, m.in. gorączka, biegunka, wymioty, mogą pośrednio wpływać na pogorszenie funkcji nerek.
Z drugiej strony pacjenci z chorobami nerek to chorzy z grupy zwiększonego ryzyka zachorowania na COVID-19 z uwagi na obniżoną odporność.
Współczesna medycyna dysponuje różnymi metodami leczenia schorzeń nefrologicznych. Które z nich są najbardziej skuteczne i od czego to zależy?
– Leczenie chorób nerek zależy od ich przyczyny. Infekcje dróg moczowych leczymy farmakologicznie z zastosowaniem leków przeciwbakteryjnych. Kamica nerkowa, obok leczenia farmakologicznego (leki rozkurczowe, przeciwbólowe), często wymaga leczenia zabiegowego (rozkruszanie złogów). Schorzenia nerek w przebiegu chorób autoimmunologicznych leczone są terapią immunosupresyjną. Ostre uszkodzenie nerek przede wszystkim wymaga leczenia przyczyny wywołującej. Leczenie chorób nerek wywołanych cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym polega m.in. na wyrównywaniu glikemii, nadciśnienia tętniczego. Pacjenci z przewlekłą chorobą nerek w początkowej fazie choroby są leczeni zależnie od przyczyny wywołującej chorobę; w schyłkowym stadium niewydolności wymagają leczenia nerkozastępczego dializami (hemodializy lub dializy otrzewnowe) lub przeszczepieniem nerki.
Dziękuję za rozmowę.
Marek Zygmunt
Źródło:
Nasz Dziennik, Środa-Czwartek, 10-11 listopada 2021, Nr 261 (7223)
Pełna treść artykułu dostępna na stronie:
https://wp.naszdziennik.pl/2021-11-10/357496,choroby-nerek.html
https://www.szlachetnezdrowie.pl