KRĘGOSŁUP LUBI RUCH!
ROZMOWA z fizjoterapeutką, instruktorem
metody pilates, trenerem treningu medycznego, z mgr Joanną Rokicką
Jak zbudowany jest nasz kręgosłup?
– Kręgosłup jest centralną częścią narządu ruchu. Tworzy go 7 kręgów szyjnych, 12 kręgów piersiowych, 5 kręgów
lędźwiowych, 5 zrośniętych ze sobą kręgów krzyżowych oraz również 4-5 zrośniętych kręgów guzicznych. W sumie kręgosłup
liczy 33-34 kręgi, które różnią się od siebie w zależności od odcinka, gdzie występują. Między poszczególnymi kręgami znajdują
się krążki międzykręgowe. Kręgosłup ma swoje krzywizny, jest esowaty i wraz z wiekiem się zmienia. U noworodka jego kształt
przypomina literę C, u dorosłego człowieka ma 4 krzywizny: lordoza szyjna, kifoza piersiowa, lordoza lędźwiowa oraz kifoza
krzyżowo-guziczna. Te „wygięcia” pełnią istotną rolę w funkcji podporowej i amortyzacyjnej.
Mówi się, że kręgosłup utrzymuje nas w pionie, ale ma też inne funkcje.
– Pełni one cztery podstawowe funkcje: ochronną, podporową, amortyzacyjną oraz kinetyczną. Ochrania on rdzeń nerwowy
oraz nerwy rdzeniowe. W funkcji podporowej biorą udział trzony kręgów, które przenoszą obciążenie. Istotną rolę odgrywają
krzywizny kręgosłupa. Dzięki 4 krzywiznom nasz kręgosłup jest aż 17-krotnie odporniejszy, niż gdyby był prosty. Kształt
fizjologicznych krzywizn stanowi element amortyzacyjny, łagodzący wstrząsy podczas wszelkich czynności lokomocyjnych. Przy
funkcji kinetycznej, czyli ruchowej, warto wspomnieć o krążkach międzykręgowych, które łączą trzony kręgów. Każdy z nich
zbudowany jest z pierścienia włóknistego i jądra miażdżystego. Ich głównym zadaniem jest łączenie trzonów kręgowych oraz
przyjmowanie i amortyzowanie obciążeń.
Kogo najczęściej dotyczą kłopoty z kręgosłupem i jakiego typu są to problemy?
– Ból pleców jest dość powszechnym zjawiskiem w społeczeństwach rozwiniętych. Śmiało można stwierdzić, że stał się on
chorobą cywilizacyjną. Coraz młodsi ludzie skarżą się na dolegliwości bólowe kręgosłupa. Około 60-70 proc. społeczeństwa
doświadczyło niespecyficznego bólu pleców. Problem ten z reguły dotyka osoby w przedziale wiekowym 35-55 lat. W okresie
pandemii również dzieci w wieku szkolnym uskar-żają się na dolegliwości bólowe, które są naturalną konsekwencją wielu godzin
spędzanych codziennie przed monitorem i znacznie ograniczonej aktywności ruchowej.
W przebiegu chorób bólowych kręgosłupa u większości osób stwierdza się osłabienie mięśni głębokich, które przede wszystkim
pełnią funkcję stabilizacyjną. Zaburzenia postawy ciała oraz wzmożone napięcie mięśniowe uznawane są często za przyczynę
dolegliwości bólowych, jednocześnie postępujący charakter zmian zwyrodnieniowych powoduje pogorszenie stanu
czynnościowego i strukturalnego. Do najczęstszych schorzeń kręgosłupa należą: choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa, rwa
kulszowa/ramienna, zespoły przeciążeniowe górnego i dolnego odcinka kręgosłupa. Bardzo często występują także: dyskopatia,
nadmiernie napięte mięśnie, choroby reumatoidalne, a także urazy.
Jest zapewne wiele czynników sprzyjających schorzeniom kręgosłupa.
– Ból pochodzący z narządu ruchu od dłuższego już czasu stanowi poważny problem. Jedną z najczęstszych przyczyn
dolegliwości kręgosłupa są nakładające się na siebie przeciążenia związane z wykonywaniem pracy zawodowej, siedzący tryb
życia, brak aktywności fizycznej. W trakcie całego życia postawa człowieka ulega zmianie i uwarunkowana jest stanem zdrowia
zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Niewątpliwie do bólu kręgosłupa mogą przyczynić się także: otyłość, wysoki wzrost,
osłabienie głębokiego gorsetu stabilizacji, wady postawy powstałe w okresie dzieciństwa, a także nadmierne korzystanie z
telefonu komórkowego.
Kiedy powinniśmy się zgłosić po poradę do specjalisty?
– Gdy tylko zaczniemy odczuwać pierwsze dolegliwości bólowe kręgosłupa, warto umówić się na konsultację z doświadczonym
fizjoterapeutą. Przeprowadzi on wywiad oraz badanie fizjoterapeutyczne. Dobierze odpowiednie metody pracy, takie jak zabiegi
fizykalne, odpowiednie ćwiczenia czy masaż leczniczy. Jeśli jest taka potrzeba, zaleci konsultacje u ortopedy lub neurologa. Być
może niezbędne będzie wykonanie różnych badań, jak rezonans magnetyczny czy zdjęcie rtg. Ważne, aby szybko zareagować,
gdy pojawią się pierwsze dolegliwości bólowe. Wówczas możemy zapobiec większym zmianom, które w przypadku braku
odpowiedniego postępowania mogą skończyć się zabiegiem operacyjnym i znacznym pogorszeniem stanu zdrowia.
Mówi się, że lepiej zapobiegać niż leczyć. Jak możemy wzmacniać swój
kręgosłup?
– Trzeba zlikwidować czynniki wywołujące dolegliwości bólowe kręgosłupa. Jeśli mamy kilka nadprogramowych kilogramów,
pozbądźmy się ich. Gdy prowadzimy siedzący tryb życia, włączmy do swojego planu dnia aktywność fizyczną w postaci
spacerów lub kilkuminutowych codziennych ćwiczeń. Wiele osób w wyniku nadmiernego korzystania z telefonu komórkowego
odczuwa dolegliwości bólowe odcinka szyjnego. Niewątpliwie warto mądrze korzystać z tego narzędzia komunikacji. Kręgosłup
przede wszystkim lubi ruch, ale odpowiednio dawkowany i przystosowany. Warto zastanowić się nad uczestnictwem w
grupowych zajęciach o profilu prozdrowotnym. Dobrym wyborem są takie zajęcia, jak: pilates, zdrowy kręgosłup, stretching
(rozciąganie) czy nordic walking. Dobrze, żeby wcześniej zasięgnąć porady fizjoterapeuty, który dobierze dla nas odpowiednią
aktywność fizyczną oraz da wskazówki, jak sobie radzić, kiedy pojawiają się dolegliwości bólowe.
Co poleciłaby Pani dzieciom, które długie godziny spędzają przed monitorem przy
nauce zdalnej?
– Okres zdalnego nauczania już przynosi negatywne skutki nie tylko społeczne, ale i zdrowotne dla naszych dzieci. U wielu
pojawiły się wady postawy, jak plecy okrągłe, płaskie czy postawa skoliotyczna. Jeśli rodzicie szybką nie zareagują, już za kilka
lat dzieci będą borykać się z problemami zdrowotnymi – m.in. z bólami kręgosłupa i nie tylko. Jako fizjoterapeutka podczas
swojej pracy zawodowej również pracowałam z dziećmi w wieku szkolnym. Zalecam, aby wolne chwile między kolejnymi
lekcjami spędzać na aktywności fizycznej.
Teraz mamy przepiękną wiosnę, więc spacery, gra w piłkę, jazda na rowerze czy rolkach są idealną formą aktywnego
wypoczynku. Jeśli rodzica niepokoi postawa dziecka, warto skontaktować się z fizjoterapeutą, który specjalizuje się w wadach
postawy u dzieci.
Wśród fizjoterapeutów jest powiedzenie, że ruch zastąpi praktycznie każdy lek, ale żaden lek nie zastąpi ruchu.
Dziękuję za rozmowę.
Marek Zygmunt
Źródło:
Nasz Dziennik, Czwartek, 12 maja 2021, Nr 114 (7076) „Kręgosłup lubi ruch”
https://www.szlachetnezdrowie.pl