ROZMOWA z neurologiem Ireną Kropiwnicką, kierownikiem Niepublicznego Zakładu Opieki
Zdrowotnej „Amicus” s.c. w Wałbrzychu.
Ból głowy to dość powszechna dolegliwość, jakie mogą być jego rodzaje?
– Ból to jeden z najczęstszych objawów neurologicznych i chorób układu nerwowego. Jest
odosobnionym przejawem reakcji organizmu na różnorodne bodźce endo- i egzogenne. U większości
z nas występują bóle łagodne, sporadyczne, a silne pojawiają się okresowo u ok. 40 proc osób,
zakłócając ich normalne funkcjonowanie. I te bóle właśnie wymagają porady lekarskiej.
Wyróżnia się dwie główne grupy bólów głowy. Najczęściej występują pierwotne bóle głowy, do
których należą bóle napięciowe i klasterowe oraz migrena. Drugą grupę stanowią natomiast bóle
wtórne występujące u ok. 10 proc. chorych. Pojawiają się one w przebiegu chorób układu
nerwowego, np. guza mózgu, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, urazu głowy, czy wreszcie są
to bóle związane z chorobami naczyniowymi ogólnoustrojowymi, w tym dotyczącymi naczyń układu
nerwowego. Bóle głowy mogą być objawem zaburzeń metabolicznych, działania substancji
chemicznych, objawem chorób nosa, zatok obocznych, jamy ustnej, uszu lub skóry głowy. Bóle głowy
towarzyszą także nerwobólom czaszkowym.
Na jakie choroby może wskazywać ból głowy?
– Grupa objawowych bólów głowy w chorobach naczyniowych ośrodkowego układu nerwowego
(o.u.n.) obejmuje dolegliwości powstałe w przebiegu naczyniowych chorób mózgu (udar mózgu
niedokrwienny lub krwotoczny, krwotok podpajęczynówkowy, bóle głowy w malformacjach
naczyniowych, przemijające napady niedokrwienne), ale i chorób układowych, które obejmują także
naczynia o.u.n. (nadciśnienie tętnicze, zapalenie naczyń). Ból głowy może być także objawem guza
śródczaszkowego (częściej nowotworowego niż zapalnego), chorób kości czaszki (np. choroba
Pageta). Oprócz tego może wskazywać na choroby oczu (jaskra, wady wzroku), choroby uszu (ostre
zapalenie ucha środkowego, wyrostka sutkowego, przewodu słuchowego zewnętrznego, zatok
obocznych nosa, zespołu stawu skroniowo-żuchwowego).
Bóle głowy w przebiegu infekcji o.u.n. pojawiają się zwykle ze zwiększeniem ciepłoty ciała, z
osłabieniem, bólami mięśni i zaburzeniami snu. Szczególnie nasilone bóle głowy pojawiają się w
przypadku ostrego ropnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.
Ostre pourazowe bóle głowy trwają od kilku dni do ośmiu tygodni, a są szczególnie silne po urazach
powikłanych krwiakiem przymózgowym, po krwawieniu podpajęczynówkowym i po stłuczeniu mózgu.
Wszystkie powyższe stany wymagają dokładnej diagnostyki.
Statystyki medyczne wskazują, że zdecydowanie najczęściej we znaki dają się nam tzw. napięciowe
bóle głowy niewynikające z żadnej choroby lecz będące chorobą samą w sobie. Jakie czynniki
wyzwalają ten rodzaj dolegliwości?
– Bóle głowy o typie napięciowym to rodzaj samoistnego bólu o nienapadowym charakterze.
Czynnikami prowokującymi te dolegliwości mogą być: wahania napięcia emocjonalnego, niedobór
snu, głód, spożywanie alkoholu, przegrzanie, palenie tytoniu i zmiana frontu atmosferycznego.
Sugeruje się też, że mogą być dziedziczne.
Czasem bóle głowy sygnalizują schorzenie, które może zagrozić życiu i wymaga natychmiastowej
pomocy lekarza. O jakie schorzenia tutaj chodzi?
– Szczególnie ostry, piorunujący ból głowy jest niepokojącym objawem. Występuje nagle i trwa od
minuty do dziesięciu dni. Jeśli pojawia się po raz pierwszy w życiu, to słusznie wzbudza lęk o stan
zdrowia. Dynamiczny przebieg kliniczny zmusza do przeprowadzenia intensywnej diagnostyki i
szybkiego podjęcia leczenia.
Piorunujący ból głowy może być następstwem poważnych wewnątrzczaszkowych zaburzeń
naczyniowych, takich jak: krwawienie podpajęczynówkowe, krwawienie wewnątrzczaszkowe,
zakrzepica mózgowych naczyń żylnych, tętniak mózgu (przed pęknięciem), rozwarstwienie ścian
tętnic (wewnątrz- i zewnątrzczaszkowych) oraz zapalenie tętnic o.u.n.
Bóle głowy mogą być także spowodowane zmianami organicznymi, takimi jak: torbiel koloidowa
komory trzeciej, podciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego, ostre zapalenie zatok przynosowych.
Czynnikami sprzyjającymi piorunującemu bólowi głowy są również: nadciśnienie tętnicze, kichanie,
wysiłek fizyczny.
Na czym polegają metody leczenia omawianego schorzenia?
– Zależy ono od jego rodzaju. W przypadku np. migreny stosuje się m.in. kwas acetylosalicylowy,
paracetamol, diclofenak, ibuprofen, ketoprofen, metoklopramid, ergotaminę oraz tryptany. W innych
bólach głowy podaje się leki przeciwpadaczkowe, przeciwdepresyjne, steroidy, neuroleptyki,
betaadrenolityki, rzadko toksynę botulinową.
Oczywiście, gdy znany jest powód bólu, leczymy go przyczynowo. Na przykład tętniaka mózgu
zaopatruje neurochirurg, wyłączając go z krążenia za pomocą zaklipsowania lub wypełniając worek
tętniaka sprężynkami metalowymi (coiling), co powoduje całkowite zamknięcie tętniaka. W terapii
zakrzepicy żył i zatok mózgowych stosuje się leczenie przeciwzakrzepowe. W przypadkach o etiologii
infekcyjnej stosuje się antybiotykoterapię. Wzmożone ciśnienie śródczaszkowe obniżamy lekami,
chirurgicznie usuwa się ogniska krwotoczne, stosuje się hemikraniektomię, upusty płynu mózgowo-
rdzeniowego, a także drenaż dootrzewnowy płynu mózgowo-rdzeniowego.
Leczenie pacjentów zgłaszających bóle głowy z pewnością ułatwia diagnostyka. Jakie badania
należy wykonać?
– W ostatnim okresie prężnie rozwija się neurosonologia. Jest to ultrasonograficzne badanie naczyń
zapewniających prawidłowe ukrwienie mózgu, czyli tętnic szyjnych, kręgowych i tętnic
śródczaszkowych. Ja wykonuję od wielu lat badanie Duplex Doppler z opcją kolorową, które pozwala
na jednoczesną ocenę dwuwymiarowego obrazu naczynia i spektrum przepływu krwi w dowolnym
miejscu naczynia uwidocznionego na monitorze ultrasonografu. Jest to możliwość nieinwazyjnej,
bezbolesnej oceny zwężeń, grubości błony wewnętrznej i środkowej oraz prędkości przepływu krwi w
naczyniach i obecności blaszek miażdżycowych. Przy bólach głowy ułatwia nam to diagnostykę i
leczenie pacjentów.
Dziękuję za rozmowę.
Źródło: https://sklep.naszdziennik.pl https://www.szlachetnezdrowie.pl
Marek Zygmunt „Nasz Dziennik”, Czwartek, 10 września 2020, Nr 211 (6869) – Szlachetne zdrowie