Błonica (inaczej dyfteryt)
Jest ostrą i ciężką chorobą zakaźną, wywoływaną przez bakterie, tzw. maczugowce błonicy. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą kropelkową lub w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorym lub nosicielem. O wiele rzadziej do infekcji może dojść przez zakażone środki spożywcze i przedmioty.
Okres wylęgania choroby trwa 2-5 dni.
Objawy
Objawy pojawiają się początkowo w miejscu kolonizacji bakterii, czyli w gardle, na migdałkach podniebiennych, w krtani, rzadziej w nosie, na spojówkach i błonach śluzowych narządów płciowych. W miejscach wniknięcia do organizmu bakterie wywołują martwicę tkanek, tzw. błony rzekome. Błony rzekome mają postać szarych, półprzezroczystych lub czarnych nalotów, krwawiących przy próbie oderwania. W przypadku zajęcia gardła, błony rzekome wystąpią na migdałkach, łukach podniebiennych i języczku. Maczugowce błonicy wydzielają toksynę, która rozprzestrzeniając się w organizmie, może prowadzić do zaburzeń w funkcjonowaniu wielu narządów, np.: do zapalenia mięśnia sercowego, martwicy cewek nerkowych i zaburzeń w przewodzeniu bodźców w układzie nerwowym. Najczęstszymi objawami błonicy są: gorączka, ból gardła, trudności w połykaniu. W przypadku zajęcia krtani i tchawicy dołączają się: kaszel, trudności w oddychaniu, chrypka lub bezgłos. Może prowadzić do zgonu w wyniku niewydolności oddechowej lub zatrzymania krążenia.
Występowanie.
Do czasu wprowadzenia masowych szczepień błonica była przyczyną częstych epidemii, cechujących się wysoką śmiertelnością. W Polsce w 1960 roku wprowadzono obowiązkowe szczepienia przeciw błonicy. W ciągu zaledwie 20 lat błonica została praktycznie wyeliminowana. Obecnie w Polsce nie rejestruje się zachorowań na błonicę. W krajach, w których dochodziło do wieloletnich zaniedbań w wykonawstwie szczepień zachorowania na błonicę nadal występują.
Szczepionka
Szczepionkę przeciw błonicy podaje się w postaci skojarzonej ze szczepionkami chroniącymi przed krztuścem i tężcem (DTP), dzieciom w 2, 3-4, 5- 6 oraz 16 -18 miesiącu życia, a także w 6 roku życia, jako dawka przypominająca. Stosuje się także szczepionkę monowalentną o zróżnicowanej zawartości substancji czynnej, którą podaje się osobom z przeciwwskazaniami do szczepień lub niedawno uodpornianych przeciw tężcowi. Zalecane są również szczepienia przypominające młodzieży w wieku 14 lat i dorosłych szczepionką dTap z obniżoną zawartością komponentu błonicy i krztuca (co 10 lat).
Skuteczność i bezpieczeństwo.
Szczepionka przeciwko błonicy należy do bezpiecznych szczepionek. Szczepionka skojarzona lub monowalentna może powodować łagodne odczyny: miejscowe, tj. zaczerwienienie, bolesny obrzęk; ogólne, tj. bóle głowy, podwyższenie temperatury ciała, uczucie rozbicia, które zwykle ustępują po 24 godzinach.
Przeciwwskazania
Przeciwwskazaniem do szczepień jest ostra infekcja z gorączką, choroba przewlekła w okresie zaostrzenia, silna reakcja anafilaktyczna na poprzednią dawkę szczepionki.