Na rynku zaopatrzenia ortopedycznego dostępnych jest wiele produktów zaliczanych do artykułów przeciwodleżynowych. Żeby jednak dobrać właściwy sprzęt, trzeba brać pod uwagę wiele czynników.
Jolanta Bąk, fizjoterapeutka z ośrodka Villa Carpatia w Żołyni, tłumaczy, że odleżyna jest to ognisko martwicy przechodzące w owrzodzenie skóry, tkanki podskórnej, a nawet mięśni i kości, przeważnie zakażone. Powstaje ona na skutek długotrwałego ucisku i jest związana z niedotlenieniem tkanek. Pojawia się najczęściej w miejscach, w których części kostne stykają się z podłożem, np. w okolicy kości krzyżowej, pośladków, na piętach i kostkach. – Tak naprawdę powinno się pamiętać, że odleżyna może pojawić się na każdej części ciała, długo unieruchomionej, choćby na obrąbku ucha, jeśli chory nie może poruszać głową – mówi fizjoterapeutka. Na ryzyko odleżyn najczęściej narażone są osoby obłożnie chore, te, które mają trudności z poruszaniem się w łóżku, nieprzytomne, ale też niepełnosprawni, spędzający dużo czasu w pozycji siedzącej, na wózkach inwalidzkich.
Różne stopnie i materace
Ważnym czynnikiem przy wyborze artykułów antyodleżynowych jest stopień, do którego została zakwalifikowana odleżyna. Im wyższy stopień, tym bardziej wymagającego sprzętu potrzebuje chory, bo trudniej będzie zadbać o wygojenie powstałej zmiany. – Szczególnie ważne jest to przy wyborze materaca przeciwodleżynowego – zauważa fizjoterapeutka. Ogólnie materace dzielimy na pasywne i dynamiczne. Materace pasywne wykonane są z pianki o wysokiej gęstości. Przeznaczone są dla osób z niskim ryzykiem odleżynowym i dla tych, które z różnych przyczyn nie mogą stosować materacy zmiennociśnieniowych, np. z powodu nadwrażliwości na ból. Tego typu materac zapobiega odleżynom do I stopnia włącznie. – Pianka w nim wycięta jest jak „gofr”, dzięki czemu umożliwia lepszą redystrybucję ciśnienia oraz cyrkulację powietrza. Taki materac należy zabezpieczyć pokrowcem ze specjalnej oddychającej tkaniny. Materace dynamiczne to materace zmiennociśnieniowe lub inaczej pneumatyczne. Zbudowane są z wielu komór, pomiędzy którymi przepływa pompowane powietrze, które co kilka minut zmienia ucisk na odpowiednie części ciała. Tu wyróżniamy materace bąbelkowe lub o systemie rurkowym. Materac bąbelkowy to podstawowy materac zmiennociśnieniowy. Skuteczny przy profilaktyce i leczeniu odleżyn do I stopnia. Zaleca się stosowanie go razem z dodatkowym materacem gąbkowym – mówi Jolanta Bąk.
Materace rurkowe uznawane są za skuteczniejsze niż bąbelkowe, dlatego wykorzystywane są w odleżynach o stopniu większym niż pierwszy. Jest on wyższy, co uniemożliwia kontakt ciała pacjenta z podłożem. Dzięki poprzecznie ułożonym komorom zapewnia lepszą przewiewność i odprowadzanie wilgoci, jest bardziej wytrzymały nawet przy ciężkich osobach. Skutecznie działa również na łóżku z regulacją oparcia. Posiada nieprzemakalny pokrowiec, który zapewnia utrzymanie materaca w czystości, a pompa jest większa, wydajniejsza i do tego pracuje ciszej od większości pomp do materacy bąbelkowych.
Dodatkowe akcesoria
– Oprócz materacy dla osób leżących w profilaktyce i leczeniu odleżyn wyprodukowano dodatkowe akcesoria, do których należą: ochraniacze na łokcie i pięty, krążki, podkłady oraz poduszki – wylicza fizjoterapeutka. Ochraniacze odciążają okolice pięt i łokci, wykonane są ze specjalnie dobranego włosia poliestrowego w celu złagodzenia dolegliwości powstałych w wyniku długotrwałego nacisku. Posiadają właściwości termoizolacyjne, a dzięki dużym otworom pozwalają na cyrkulację powietrza. Krążek przeciwodleżynowy to produkt wykonany z wysokiej jakości pianki lub wypełniony granulatem. Specjalnie wycięty otwór oraz odpowiednio dobrany rozmiar krążka tak rozkłada nacisk ciała, że odciąża jego powierzchnię, zabezpieczając w ten sposób przed powstawaniem odleżyn. Krążki mają zróżnicowane wymiary, dzięki czemu nadają się do stosowania w różnych miej-scach, w zależności od potrzeb, np. krążki przeciwodleżynowe pod pośladki powinny mieć większą średnicę niż te przeznaczone pod pięty. – Pacjenci często wymagają obszarowego wspomagania profilaktyki przeciwodleżynowej w miejscach szczególnie narażonych na powstanie odleżyn lub odciążenia i ustabilizowania miejsc, w których już powstały. Podkłady przeciwodleżynowe są idealnym rozwiązaniem obszarowym. Te proste w użyciu podkłady piankowe są skuteczne, a ich cena jest bardziej ekonomiczna aniżeli stosowanie pełnych systemów przeciwodleżynowych, jak np. materace. Dodatkowo wspomagają pozycjonowanie pacjenta – informuje Jolanta Bąk.
Poduszki przeciwodleżynowe
– Wśród poduszek warto zwrócić uwagę na te, które wykorzystywane są jako siedzisko wózka inwalidzkiego. Poduszka w szczególności niweluje negatywne skutki związane z niedokrwieniem tkanek, ale nie tylko. Poduszki przeciwodleżynowe mają również często za zadanie stabilizować miednicę względem podłoża, tak aby się nie osuwała – mówi fizjoterapeutka. Poduszka może być z pianki albo pneumatyczna. To, jaką wybrać, oczywiście zależy od naszych potrzeb. Dla osób przy wysokim ryzyku powstania odleżyn i odleżynach bardzo zaawansowanych najlepszym rozwiązaniem wydaje się poduszka pneumatyczna. – Warto jednak wziąć pod uwagę również to, że mimo wysokiej skuteczności przeciwodleżynowej minusem poduszek pneumatycznych są możliwe urazy mechaniczne struktury poduszki, a tym samym pojawia się potrzeba jej wymiany. Dlatego przy jej użytkowaniu trzeba uważać, aby jej nie przedziurawić. Kolejnym minusem jest ich umiarkowany stopień stabilizacji prawidłowej pozycji siedzącej oraz odczucie ruchomego podłoża, które nie każdemu może odpowiadać. W takim wypadku, jeżeli głównie zależy nam na odpowiedniej stabilizacji i profilaktycznym odciążeniu nacisku na tkanki miękkie, warto zdecydować się na poduszkę z pianki – informuje fizjoterapeutka z ośrodka Villa Carpatia w Żołyni.
Oprócz zaopatrzenia antyodleżynowego należy także pamiętać o dodatkowych czynnościach pielęgnacyjnych, jak natłuszczanie skóry, częsta zmiana pozycji pacjenta i właściwa dieta, które są wsparciem w walce z odleżynami.
Źródło: https://sklep.naszdziennik.pl https://www.szlachetnezdrowie.pl
Anna Zalech „Nasz dziennik” Czwartek, 19 września 2019, Nr 218 (6574) – W zdrowym ciele zdrowy duch