Udar mózgu może nastąpić nagle lub postępować stopniowo. Przyczyną udaru jest odcięcie dopływu krwi do części mózgu. Oznacza to, że twój mózg nie może dostać tlenu, a bez tego komórki mózgu mogą zostać uszkodzone w ciągu kilku minut. Dlatego jeżeli zaobserwujesz u kogoś lub u siebie przedstawione poniżej objawy,
natychmiast wezwij pomoc lekarską – liczy się każda minuta!
Objawy udaru mogą różnić się w zależności od osoby, ale ten łatwy test pozwoli na postawienie szybkiej diagnozy:
Twarz: Sprawdź, czy podczas uśmiechania jedna strona twarzy nie jest zwisająca?
Ramiona: Spróbuj podnieś oba ramiona do góry i zobacz, czy jeden strona nie opada?
Mowa: Sprawdź, czy mowa brzmi normalnie, czy może dziwnie i niewyraźnie?
Czas: Natychmiast zadzwoń na numer 999 lub 112, poproś o pomoc lekarską i podaj od jakiego czasu utrzymują się przedstawione objawy.
Diagnoza
W szpitalu lekarz będzie chciał wykluczyć inne stany, które mogą powodować podobne objawy. Mogą to być napady padaczki, migrena, niski poziom cukru we krwi lub problemy z sercem.
Następnie lekarz zleci wykonanie badania krwi oraz testów obrazowania, aby dowiedzieć się, jaki rodzaj udaru nastąpił. Najczęstszym rodzajem jest udar niedokrwienny. Prawie 90% przypadków wskazuje na tego rodzaju udar. Dzieje się tak, gdy skrzep blokuje przepływ krwi w mózgu. Natomiast udar krwotoczny występuje wtedy, gdy dochodzi do krwawienia w mózgu.
Testy krwi
Pełna morfologia krwi. Badanie to obejmuje to: parametry krzepnięcia krwi, wskaźniki stanu zapalnego, biochemiczne wskaźniki czynności nerek i wątroby, markery uszkodzenia mięśnia sercowego a także gazometrię krwi tętniczej – badanie, które pozwala ocenić stężenie tlenu i dwutlenku węgla we krwi, co daje możliwość oceny czy organizm nie jest niedotleniony, a także ogólne badanie moczu. Laboratorium mierzy również poziom elektrolitu i cukru we krwi, aby sprawdzić, jak dobrze działają twoje nerki.
Testy obrazowania
Tomografia komputerowa (CT) lub rezonans magnetyczny (MRI) to badania, które pozwalają zróżnicować przyczynę udaru – czy był on skutkiem zamknięcia ważnej tętnicy zaopatrującej mózg w tlen i związki odżywcze, czy wręcz przeciwnie, jest on następstwem krwotoku do mózgu. Odnalezienie przyczyny udaru decyduje o wybraniu metody leczenia, a także wpływa na dalsze rokowania.
Echokardiogram. Lekarz może także wykonać to badanie, ponieważ czasami skrzep tworzy się w innej części ciała (często w okolicach serca) i podróżuje do mózgu.
Angiogram głowy i szyi. W tym badaniu lekarz wprowadza barwnik do krwi, aby mógł zobaczyć twoje naczynia krwionośne za pomocą promieni Roentgena. To może pomóc w znalezieniu blokady lub tętniaka.
Badania USG. Konieczne może także okazać się wykonanie badań USG, w których wykorzystywane są fale dzwiękowe do znalezienia złogów tłuszczu, które mogły zwężać lub blokować tętnice przenoszące krew do mózgu.
Zabiegi na udar niedokrwienny
W zależności od zaleceń lekarza, może zostać podany lek o nazwie „tPA” lub „rtPA” (rekombinowany tkankowy aktywator plazminogenu). Podawany najczęściej 3 do 4 godzin po udarze. Jeśli nie można podać „tPA”, który jest silnym lekiem i może powodować krwawienia, lekarz najczęściej podaję aspirynę lub inne lekarstwo, aby rozrzedzić krew i zapobiec tworzeniu się zakrzepów.
Inną opcją postępowania przyudarze niedokrwiennym jest usunięcie skrzepu na sali operacyjnej. Lekarz wykonują angioplastykę wykorzystując urządzenie zwane: stentem do tętnicy, aby pobrać skrzep lub wyjąć go za pomocą rurki ssącej. Mogą również użyć niewielkiej, elastycznej rurki zwanej cewnikiem, aby wysłać leki bezpośrednio do skrzepu.
Zabiegi na udar krwotoczny
Najważniejszym celem jest znalezienie i kontrolowanie krwawienia. Jeśli przyjmowane są leki rozrzedzające krew, lekarz natychmiast nakaże je odstawić. Następny krok zależy od tego, co spowodowało udar.
Najczęstszą przyczyną krwotocznego udaru mózgu jest niekontrolowane wysokie ciśnienie krwi. Jeżeli to okaże się przyczyną udaru to, prawdopodobnie lekarz poda środki obniżające ciśnienie krwi.
Jeśli udar został spowodowany przez tętniaka mózgu, wówczas istnieją dwie metody leczenia: operacyjna, czyli założenie klipsa na szyję tętniaka (operacja z otwarciem czaszki) lub niewymagająca otwarcia czaszki embolizacja, czyli zabieg neuroradiologiczny polegający na wypełnieniu tętniaka sprężynkami (ang: coil) przez cewnik, który wprowadza się przez tętnicę udową w pachwinie. O sposobie leczenia decyduje zespół lekarzy wspólnie z chorym; w skład zespołu wchodzą neurochirurg i radiolog interwencyjny (zabiegowy). Wybierając jedną z dwóch wyżej opisanych metod postępowania, zespół lekarski bierze pod uwagę wiele czynników, takich jak położenie tętniaka, jego wielkość, kształt, szerokość szyi i przyległych naczyń oraz określa ryzyko zabiegowe.
Powodem udaru może również okazać się splątanie naczyń krwionośnych. Niektórzy ludzie rodzą się już z taką przypadłością. W takim przypadku zespół lekarzy może zdecydować się na rozwiązanie chirurgicznie, lub wykorzystać specjalnie dobrane substancje, aby zablokować przepływ krwi do tych naczyń krwionośnych
Po wyleczeniu przyczyn udaru pacjent zostaje pod opieką lekarzy oraz fizjoterapeutów, którzy starają się przywrócić choremu dawną sprawność oraz monitorują jego stan zdrowia, tak aby jak najbardziej zmniejszyć szanse na kolejny udar mózgu.