ROZMOWA / z dietetykiem Pawłem Szewczykiem z Zespołu ds. Żywienia Pozajelitowego i
Dojelitowego Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu
Niezwykle ważny dla naszego zdrowia jest sprawnie działający układ krwionośny. Za co
odpowiada w organizmie i jakie są jego funkcje?
– Układ sercowo-naczyniowy to podstawowy, najważniejszy układ naszego organizmu.
Składa się z mięśnia sercowego oraz naczyń krwionośnych, odpowiadających za
redystrybucję krwi, wszystkich jej składników i zawartych w niej substancji do tkanek
organizmu. Dzięki sprawnemu układowi sercowo-naczyniowemu nasze komórki otrzymują
tlen, składniki odżywcze i regulacyjne, a także odprowadzane są z nich rozmaite substancje
niepożądane, jak chociażby szkodliwe produkty przemiany materii.
Chcąc wzmocnić naczynia krwionośne, na co powinniśmy zwrócić uwagę przy układaniu
jadłospisu?
– Trudno mówić o diecie wzmacniającej naczynia krwionośne. Podstawowym założeniem
prawidłowego żywienia jest dostarczanie wszelkich niezbędnych składników pożywienia.
Zrównoważona, zbilansowana i odpowiednio urozmaicona dieta nie powinna powodować
jakichkolwiek niedoborów, jak również stwarzać zagrożenia nadmiernej konsumpcji
poszczególnych składników. Umiar jest słowem kluczowym. Dobór różnorodnych produktów
spożywczych, dodatków, a także sposobów obróbki termicznej jest najprostszym codziennym
sposobem mogącym wspierać harmonijne funkcjonowanie organizmu.
Czego powinniśmy unikać, troszcząc się o układ transportujący krew?
– By w szczególny sposób przyczynić się do zachowania/poprawy zdrowia naczyń
krwionośnych, powinniśmy skupiać się zarówno na zabiegach żywieniowych (ograniczenie
spożycia tłuszczów nasyconych i kwasów tłuszczowych nienasyconych o konfiguracji trans
występujących np. w zjełczałym i/lub mocno przesmażonym tłuszczu, minimalizacja spożycia
węglowodanów prostych), jak również na aspektach niezwiązanych z żywieniem,
wchodzących w skład stylu życia. Osoba pragnąca zachować zdrowie powinna nie stronić od
aktywności fizycznej, minimum 5 treningów po ok. 30-60 minut w skali tygodnia.
Na co zwrócić szczególną uwagę?
– Po pierwsze żywienie – nieprzetworzone, pełnowartościowe, urozmaicone posiłki.
Ograniczenie tłuszczów nasyconych, dbałość o wysoki udział warzyw, owoców i pełnych
ziaren oraz o włączenie do jadłospisu nasion roślin strączkowych oraz odpowiedniej ilości
ryb. Zaleca się dwie porcje tygodniowo, w tym jedna porcja ryby tłustej. Po drugie aktywność
fizyczna – regularna, o umiarkowanym charakterze, wykonywana pozazawodowo. Korzystnie
jest wiele codziennych czynności wykonywać „samemu”, z udziałem siły mięśni, zamiast
współczesnych ułatwiaczy – np. wybrać spacer zamiast podróży samochodowej do
oddalonego o 500 m sklepu lub wejście do domu po schodach zamiast jazdy windą. Trzeci
punkt to używki – ograniczenie spożycia alkoholu oraz rzucenie palenia. W kwestii kawy i
kofeiny zdania są podzielone, wydaje się jednak, że rozsądne spożycie może być czasem
korzystne z punktu widzenia zdrowia sercowo-naczyniowego. Po czwarte sen – dbajmy o
przeznaczenie na niego 7-9 godzin, a także prawidłowe warunki panujące w naszej sypialni, dbajmy o przestrzeganie zasad tzw. higieny snu.
Piąty punkt to stres – nadmierny, szczególnie chroniczny, nie jest naszym sprzymierzeńcem.
Które z chorób układu krwionośnego są najgroźniejsze i jak można im zapobiegać?
– Chorób sercowo-naczyniowych możemy wymienić bardzo wiele, na czele jednak stoi
miażdżyca oraz jej powikłania, jak np. udary mózgu. Wnioskuje się, że podstawowym
elementem potęgującym zmiany miażdżycowe w ścianach tętnic jest podniesiony poziom
stanu zapalnego. Niebagatelną rolę odgrywa także hiperlipidemia, a więc podwyższony
poziom cholesterolu w osoczu. Najlepszą drogą ku minimalizacji ryzyka
powstawania/zaostrzania zmian miażdżycowych jest prowadzenie higienicznego trybu życia,
stosowanie się do zasad zdrowego żywienia i aktywności fizycznej (polecam zerknąć w
aktualną piramidę zdrowego żywienia i aktywności fizycznej Instytutu Żywności i Żywienia,
zawierającej graficznie opracowane zalecenia), a także szeroko pojęte techniki minimalizacji
narażenia i walki ze stresem.
Dziękuję za rozmowę.
Marek Zygmunt
Źródło: „Nasz Dziennik” 7 stycznia 2021
https://sklep.naszdziennik.pl https://www.szlachetnezdrowie.pl