ROZMOWA / z dr. Dariuszem Milką, specjalistą fizjoterapii, kierownikiem Działu Rehabilitacji Leczniczej i
Przyrodolecznictwa w Uzdrowisku Cieplice Sp. z o.o. PGU
Co to jest zarostowe zapalenie torebki stawowej i jakie mogą być jego przyczyny?
– Zarostowe zapalenie torebki stawowej – to faktycznie prawidłowy termin. Właściwe jest również określenie zamrożony bark.
Często można także usłyszeć o zapaleniu stawu barkowego, tyle że samego stawu barkowego po prostu nie ma. Poprawną
nazwą jest staw ramienny, możemy mówić też o barku czy obręczy barkowej. Co do etiopatogenezy zarostowego zapalenia
torebki stawowej, czyli przyczyn jego powstawania, to może mieć ono charakter pourazowy, związany np. ze złamaniem szyjki
kości ramiennej, obojczyka, choć może też wystąpić tło nieurazowe, to znaczy powstawanie tych problemów może nie mieć
jakichś wyraźnych cech związanych z urazem tego stawu. Dolegliwości przy tym schorzeniu występują częściej u kobiet w lewej
kończynie górnej. U jego podłoża mogą też być inne choroby, jak np. cukrzyca, zaburzenia tarczycy, lub niepożądane działania
leczenia farmakologicznego.
W przypadku omawianej dolegliwości jakie jest postępowanie lecznicze?
– Konieczność i następstwa samego unieruchomienia są niezbędnym elementem leczenia. Może być ono również elementem
doprowadzającym do zarostowego zapalenia torebki stawowej. Unieruchomienia nie unikniemy jako elementu leczenia, które
ma na celu zapewnienie przywrócenia ciągłości anatomicznej np. tkanki kostnej. Jednak wtórnie samo unieruchomienie może
wygenerować dużo więcej problemów niż skutki złamania. Jednym z takich powikłań może być powstanie zarostowego
zapalenia torebki stawu ramiennego. Leczenie tego schorzenia może trwać około roku. Natomiast przy etiopatogenezie
nieznanej ten czas może wydłużyć się nawet do 2,5 roku. Leczenie może przebiegać dwutorowo: albo zabieg operacyjny lub
fizjoterapia, albo fizjoterapia, zabieg operacyjny i znów fizjoterapia. Jak na razie nie ma tutaj przekonujących dowodów
naukowych, medycznych, nad wyż-szością jednego postępowania nad drugim. W związku z czym bardzo istotne jest posiadanie
doświadczenia i wysublimowanych umiejętności fizjoterapeuty, czy też lekarza, który podejmuje się wybrać odpowiedni sposób
leczenia.
Z pewnością leczenie jest dobierane do każdego pacjenta indywidualnie. Jakie czynniki
bierze się pod uwagę?
– Leczenie zależy również od etapu, w którym ten proces chorobowy występuje. Można je podzielić na trzy fazy. W pierwszej –
w zależności od stanu klinicznego – możemy zaobserwować tzw. bark zamrożony, następnie bolesny etap barku zamrożonego
sztywnego, a dalej bark odmrażany. W pierwszym etapie dominuje u pacjenta ból, który uniemożliwia wykonywanie czynności
tą kończyną. W drugim etapie dominuje ograniczenie ruchomości spowodowane obkurczeniem tkanek otaczających bark. Trzeci
etap powinien być związany z powrotem funkcji. Należy podkreślić, że agresywna i nieumiejętna rehabilitacja w pierwszym i
drugim etapie doprowadza do zaostrzenia objawów chorobowych i w efekcie powoduje opóźnienie procesu powrotu funkcji
barku.
W barku zamrożonym sztywnym działania powinny być dostosowane do objawów klinicznych i głównym zadaniem powinno być
odtwarzanie zakresu ruchomości. Jeżeli nie dominują tutaj dolegliwości bólowe, to pozytywne efekty w odtwarzaniu zakresu
ruchu uzyskujemy przez różne formy stretchingu, rozciągania, terapii uwzględniającej biomechanikę tego stawu, głęboki masaż
torebki stawowej. Przynosi to stopniową poprawę i złagodzenie dolegliwości bólowych.
Leczenie operacyjne polega najczęściej na tym, że za pomocą zabiegu artroskopowego przecina się torebkę stawową,
doprowadzając do tego, że zrośnięte tam elementy stawu rozluźnią się i zmniejszy się ciśnienie wewnątrzstawowe, które
generuje objawy bólowe.
Czy są jakieś dodatkowe dolegliwości bólowe wynikające z tego schorzenia?
– Zarostowemu zapaleniu tkanki stawowej towarzyszą różnego rodzaju problemy zlokalizowane w rejonie szyi i głowy, bóle i
uczucie sztywności mięśni, bóle części piersiowej kręgosłupa. Łagodzenie tych dolegliwości daje poprawę funkcji w tym barku.
Gdy zaczyna boleć bark, wiele osób liczy, że dolegliwość sama przejdzie. Kiedy powinniśmy
skonsultować się ze specjalistą?
– Bóle barku mogą mieć różnorodną etiologię – począwszy od zmian zwyrodnieniowych zlokalizowanych w tym stawie poprzez
uraz uszkadzający struktury tego stawu. Nie można też zapominać o bólach rzutowanych. W ich przypadku dolegliwości
promieniują z innych uszkodzonych rejonów naszego ciała. Często tymi rejonami są odcinek szyjny i piersiowy kręgosłupa,
czasami ból barku spowodowany jest chorobami płuc, pęcherzyka żółciowego. W związku z tym prawidłowe rozpoznanie
powinno opierać się na wykonaniu dokładnego wywiadu wraz badaniem fizykalnym oraz na badaniu obrazowym barku (USG,
MRI, RTG). Takie postępowanie umożliwia prawidłowe rozpoznanie, określenie przyczyn bólu tego rejonu i wykluczenie innych
schorzeń, np. zawału mięśnia sercowego dającego również objawy bólowe w barku.
Z racji ważnej roli, jaką pełni nasza kończyna górna w wykonywaniu czynności dnia codziennego, oraz skomplikowanej budowy
barku i różnorodnej etiologii bólu w tym rejonie dla uniknięcia powikłań w postaci utrwalenia niesprawności bóle barku
wymagają często wielospecjalistycznej konsultacji (ortopedy, neurologa i fizjoterapeuty).
Jakie ma tutaj znaczenie profilaktyka?
– Ogromne, bo zarostowe zapalenie torebki stawowej spowodowane jest często unieruchomieniem, którego oczywiście nie
unikniemy w przypadku np. złamań kości. Długotrwałe noszenie temblaka i rygorystyczne stosowanie się do zaleceń związanych
z nieprzemieszczaniem kończyny prowadzą do komplikacji objawów dotyczących tego stawu, czyli zamrożonego barku.
Prawidłowo przeprowadzona rehabilitacja, instruktaż ćwiczeń, optymalne unieruchomienie stawów mogą spowodować
zmniejszenie ryzyka wystąpienia barku zamrożonego oraz jego nasilenia.
Dziękuję za rozmowę.
Marek Zygmunt
Źródło:
Nasz Dziennik, 19 sierpnia 2021, Nr 191 (7153)
Artykuł dostępny na stronie: https://wp.naszdziennik.pl/2021-08-19/355014,dolegliwosci-stawu-ramiennego.html
https://www.szlachetnezdrowie.pl